Afvalcollectief Wageningen: opschaling
1. Aanleiding
Elke ondernemer, en dus ook elke winkelier in de binnenstad, is zelf verantwoordelijk voor de afvoer van het eigen
bedrijfsafval. Dit leidt tot een kluwen aan contracten: elke winkelier heeft een eigen contract met een eigen
afvalinzamelaar. De nadelen daarvan zijn legio:
Door de verscheidenheid aan contracten en afvalinzamelaars, zijn er veel vrachtwagenbewegingen - allemaal
op fossiele brandstof. Dit leidt tot overlast (geluid, trillingen, fijnstof, stank, opstoppingen) in de vaak smalle
straten in en om het centrum, en soms tot verkeersgevaarlijke situaties;
Op elke dag van de week staan er wel ergens afvalcontainers aan de straat te wachten totdat ze worden
geledigd, wat een rommelig straatbeeld geeft en ook op haar beurt leidt tot verkeersgevaarlijke situaties;
Al het afval wordt als één stroom ingezameld, afvalscheiding gebeurt amper. Dat vereist meerdere containers
in de winkel, iets waar bijna nooit plek voor is;
De containers zijn echte ruimtevreters, dus een flink ruimtebeslag in de winkel.
2. Projectbeschrijving en projectdoelstelling
Sedert medio 2021 haalt Stichting Afvalcollectief Wageningen bij de deelnemende winkeliers karton en wikkelfolie
op; verreweg de belangrijkste afvalstromen onder winkeliers. Dit ophalen gebeurt met een vierpersoonsfiets met
daarachter een aanhanger, zie bijlage voor een illustratie. Op dinsdagen bemenst door asielzoekers (begeleid door een
vrijwilliger), op donderdagen door mensen met een verstandelijke beperking (met hun begeleider). Het ingezamelde
karton en plastic wordt afgestort in een grote verzamelcontainer die aan de rand van de binnenstad staat.
Deze manier van inzamelen is veiliger en duurzamer dan de gebruikelijke grote vuilniswagens. Daarnaast biedt deze
manier van inzameling werkgelegenheid, sociaal contact en arbeidsvoldoening aan zowel de cliënten als de
asielzoekers, en maakt tevens de toegevoegde waarde van deze personen zichtbaar voor de ondernemers en het
winkelend publiek in de binnenstad van Wageningen. De winkeliers, tenslotte, waarderen het dat ze door de hoge
inzamelfrequentie veel minder ruimte kwijt zijn voor hun karton en wikkelfolie.
3. Grenzen aan de groei
Het project, dat tot nu toe als pilot heeft gedraaid, heeft laten zien dat deze mens- en milieuvriendelijke wijze van
inzameling van gescheiden afvalstromen goed werkt, en veel positieve aspecten heeft. Maar om echt ‘een deuk in een
pakje boter te kunnen slaan’ is substantiële uitbreiding noodzakelijk. Met een dertigtal deelnemende winkeliers zit het
huidige systeem van inzamelen met de fiets aan haar grens. Zowel op dinsdag als op donderdag worden er twee ritten
uitgevoerd vanuit de binnenstad naar de verzamelcontainer; beide ploegen zijn hier zo‘n vier uur mee bezig. De
aanhanger is onlangs flink verlengd om de capaciteit te vergroten; verdere verlenging is technisch onmogelijk.
4. Ambitie
Stichting Afvalcollectief heeft de ambitie om haar inzamelcapaciteit substantieel te vergroten.; we willen het aantal
deelnemende winkeliers verdrievoudigen. Daarvoor zijn een aantal systeemveranderingen nodig;
systeemveranderingen waarvoor we mede afhankelijk zijn van derden.
1. Meer capaciteit van het inzamelvoertuig
We willen gaan werken met een electrokar (“golfkar”). Deze moet plaats bieden aan vier personen, op de
openbare weg zijn toegelaten, en voorzien zijn van aanhanger. Zie de bijlage voor een illustratie. Een
dergelijk voertuig zorgt niet alleen voor flink meer capaciteit, het verbetert ook de arbeidsomstandigheden en
vergroot het werkplezier van onze medewerkers.
2. Meer inzamelrondes
Van de huidige twee willen we naar drie, mogelijk zelfs vier inzamelrondes. De bemensing van de extra
rondes kan niet worden verzorgd door de huidige partners (de instelling voor gehandicaptenzorg en de
vrijwilligers van het AZC). Hiervoor zijn we gesprekken gestart met Compleet Mensenwerk, de partij die in
Stichting Afvalcollectief Wageningen: aanvraag LARS
opdracht van gemeente Wageningen zorgt voor re-integratietrajecten voor psychiatrische beperking of
psychosociale kwetsbaarheid.
3. Grotere capaciteit verzamelcontainer
Momenteel maken we gebruik van een 11 m3
container. Deze wordt op afroep geleegd; gemiddeld is dat zo’n
drie keer per maand. Door deze container te vervangen door een perscontainer kan er tot zes keer zoveel
karton in de container worden geladen voordat die geleegd moet worden: een aanzienlijke milieuwinst.
4. Andere opstellocatie verzamelcontainer
Momenteel staat de verzamelcontainer op twee door de gemeente beschikbaar gestelde openbare
parkeerplaatsen. De gemeente heeft echter vanaf het begin duidelijk gemaakt dat dit geen permanente
oplossing kan zijn, maar slechts gedurende de pilot-fase. Een andere reden om een andere opstellocatie in te
richten, is dat er op de openbare parkeerplaats geen krachtstroom gebruikt mag worden, voor de perscontainer
noodzakelijk.
Medio 2024 willen we het ‘Afvalcollectief nieuwe stijl’ uitrollen. Wanneer dat succesvol blijkt, willen we
doorgroeien: ook restafval inzamelen bijvoorbeeld, maar ook potentieel recyclebare materialen (binnenbanden,
koffiedrap, PMD, kleerhangers, ...). Ook zal deze nieuwe fase waardevolle inzichten bieden voor de
haalbaarheidsstudie naar een hub voor last mile binnenstad, een ambitie die is vastgelegd in het coalitieakkoord 2022-
2026.
Wil je meedoen met de toekomst van afvalinzameling voor de binnenstad? mail dan met info@wageningencentrum.nl.